Jak nie wpaść w sidła manipulacji, nie dać się oszukać, rozpoznać podstęp i wreszcie w jaki sposób obronić się przed wpływami innych ludzi, którzy bazują na ludzkiej naiwności oraz nieświadomości? Na te wszystkie pytania odpowiedź usłyszeli uczniowie ZS w Grójcu podczas multimedialnych zajęć połączonych z seansem filmowym organizowanych przez Centrum Edukacji Filmowej w ramach akcji „Lekcja w kinie – kino jako narzędzie manipulacji”.
7 grudnia 2022 r. uczniowie klas: 4ps2, 4pd, 4pi, 4pp, 3pa, 3pi, 2pa, 2pi, 2ps, 2pp, 2pcd, 1ps wraz ze swoimi opiekunami udali się do Grójeckiego Ośrodka Kultury, by dowiedzieć się więcej o mechanizmach manipulacji. Zajęcia składały się z dwóch elementów (wystąpienie plus projekcja) przygotowane w komplementarny sposób. Pierwsza część lekcji miała zatem formę pouczającego i dającego do myślenia wykładu wygłaszanego przez aktora – Pawła Hajnosa (znanego z seriali takich jak: „Ojciec Mateusz”, „Na dobre i na złe” czy „Na wspólnej”). Prelegent zapoznał młodzież z pojęciami: perswazji, manipulacji, mockdokumentu, a ponadto opowiedział o technikach manipulacji (m.in. o: propagandzie, zniekształceniu obrazu, stereotypach, kłamstwie, kreowaniu wroga, nadmiernemu uogólnianiu, przemilczaniu) na przykładzie fragmentów wielu filmów, w których to miało miejsce wywarcie wpływu na odbiorcę (np.: „Bękarty wojny”, „Top Gun”, „Dzień Niepodległości” czy „Sami swoi”). W drugiej części lekcji wyświetlony został film „Brudna gra”. Dotyczył on losów kobiety – pracującej w rządowej agencji GCHQ – która odkryła, że Wielka Brytania i USA podsłuchują członków ONZ w celu przegłosowania rezolucji w sprawie Iraku.
Warto podkreślić, że wspomniane zajęcia stanowią realizację podstawy programowej, posiadają rekomendację rzeczoznawcy MEiN i zostały przygotowane przez filmoznawców oraz doradców metodycznych. Uczniowie dzięki obecności na tej niecodziennej lekcji: poznali charakterystykę przekazu manipulacyjnego, odkryli, jaki wpływ na kino miała propaganda nazistowska i sowiecka, zobaczyli, jak wygląda stereotypowe przedstawienie postaw i narodów w amerykańskim filmie gatunkowym, poznali techniki manipulacji wykorzystane w filmach, a także dowiedzieli się, jak mogą nami manipulować stereotypy, uogólnienia i zniekształcenia przekazu.
Zajęcia realizowane dzięki połączeniu edukacji oraz rozrywki wychodzą naprzeciw potrzebom młodego pokolenia, które zanurzone jest w świecie portali społecznościowych, gdzie współcześnie króluje manipulacja. Warto zatem wiedzieć, w jaki sposób: ustrzec się przed jej wpływami, jak odróżnić fake newsy od rzetelnych wiadomości i w konsekwencji stać się świadomym odbiorcą. Te kompetencje z kolei są możliwe do nabycia m.in. podczas takich zajęć, jak te odbywające się w ramach akcji „Lekcja w kinie”.
Xymena Korczak